Kiwano / cucumis metaliferus kweken! Een leuk experiment!

---

In 2017, mijn eerste jaar met een kas, heb ik voor het eerst de kiwano / gehoornde meloen kunnen kweken! Deze plant/ vrucht komt van origine uit de Kalahari woestijn in Afrika, dus heeft behoorlijk tropische roots. In dit blog wil ik delen wat ik allemaal heb ervaren en geleerd tijdens het kweken van deze vrucht, gezien het toch wel een behoorlijke uitdaging kan zijn deze vrucht in Nederland te kweken! Maar het was een succes! Ik probeer trouwens ieder jaar iets uit wat ik nog nooit geproefd heb. Erg leuk vind ik dat, helemaal als het iets is wat ik niet in de supermarkt kan kopen! 

Zaaien
De zaden van de kiwano kiemen alleen bij hogere tempraturen! Je zaait ze eigenlijk net als komkommers in April! 

Ze zijn enorm vorstgevoelig dus het zaaien doe je het liefst binnen op een warm plekje en natuurlijk bij het raam! ​Het zijn echte zon liefhebbers en erg natte voeten hebben ze liever niet! Ik had mijn zaden eigenlijk al opgegeven tegen de tijd dat ze dan eindelijk kiemden (in mei pas!), dus ze kunnen hun tijd wel nemen. Eenmaal ontkiemt zijn het hele snelle groeiers die graag iets hebben om tegenaan te klimmen! 

Met de hand bevruchten 
Op gegeven moment begon de kiwano plant te bloeien. Eerst, net als bijvoorbeeld komkommers ,met vruchtloze bloemetjes (die trouwens eetbaar zijn!) maar vrij snel erna kwamen er bloemetjes met een duidelijk vruchtbeginsel er achter! Wat me direct opviel was dat de populatie bijen, vlinders en hommels in mijn kas totaal geen interesse hadden voor deze bloemen, dus ging ik googelen en ontdekte ik dat ik ze met de hand moet bevruchten! Een leuke sport! Iedere ochtend ging ik kijken of er nieuwe bloemen met vrucht bijgekomen waren die nu openstonden. En dat was toch bijna dagelijks wel zo (het is een snelle groeier!). Wat ik dan deed was met een sateprikker van de mannelijke (vruchtloze) bloemen wat stuifmeel afhalen en dit in het midden van de vrouwelijke bloemen afvegen. Het werkte, de vruchten vielen niet meer af en begonnen, zeer snel, te groeien! Tussentijds bemestte ik de plant ook, met kali en (organische) groentemest. De planten mogen niet helemaal droog komen te staan, maar moeten ook zeker geen te natte voeten, zoals een komkommer bijvoorbeeld wel wil. Het is van origine een afrikaanse vrucht, dus deze kunnen heel wat droogte hebben! Ook een voordeel, op een gegeven moment kreeg ik luizen in de kas, vooral op de paprika's, erg vervelend. Maar de kiwano's hadden nergens last van en zijn dus niet heel gevoelig voor dit soort plagen.

Kwestie van smaak 
Nou en dan is er natuurlijk de vraag die ik veel kreeg: "hoe proeft zo'n kiwano nou eigenlijk?". Ik moet eerlijkheidshalve zeggen dat je het voor de smaak niet hoeft te doen, haha! Je kan ze in de groene staat al eten, de smaak is dan vergelijkbaar met komkommer in een vreemde gel achtige structuur. Er is ook geen "vaste vrucht" als bij een komkommer, maar per vrucht wel zo'n honderd zaden die bekleed zijn met een soort gel-vocht achtige structuur en dat is het gene wat je eet. Best een kunstwerkje, de binnenkant van de vrucht! De zaden zelf zijn trouwens ook eetbaar! In oranje staat is de smaak ietsje "frisser" alsof er een beetje citrus doorheen zit, best lekker, fris, dorstlessend maar niet heel bijzonder en nogal wat gedoe om te eten. Op internet vond ik een aantal recepten voor toetjes met kiwano, of smoothies, ze zijn ook erg gezond. Ook worden ze vaak gebruikt als toevoeging in salades en kan je de schil weer als decoratief bakje gebruiken om een gerechtje in te serveren. Ik denk dat je ze om deze reden ook vaak alleen in de supermarkt vind rond kerst!

Zaadjes hebben? 
Wil je ze zelf proberen? De kiwano's zijn tegenwoordig al op veel zaden-verkoop site's te vinden. Ik heb er ondertussen zo'n 200 liggen dus het lijkt me leuk te ruilen! Ik heb ondertussen heel wat zadenruils per post gedaan en het is zo tof om op deze manier te ruilen met andere moestuin liefhebbers!...
​
Dus mocht je hier open voor staan en zelf kiwano's willen kweken stuur me gerust een berichtje dan wisselen we adressen uit en stuur ik je wat zaadjes! 

---

IJsheiligen
Als de kans op nachtvorst voorbij is kunnen de kiwano's naar buiten! Ik had uiteindelijk drie planten en besloot daarmee te gaan experimenteren. 1 plant kreeg buiten in de volle grond een van de zonnigste plekjes die ik had. 1 plant hield ik in een kleinere pot in de kas (zie foto hiernaast, de kleine oranje pot met er achter een "klimrek") en 1 plant kreeg de volle grond, op een zonnigste plekje in de kas, met klimrek (de mooie groene klimmer hier rechts op de foto!). Duidelijk is dat de laatste van deze drie het het beste deed. Deze stond ook in goed bemeste, biologische potgrond en had genoeg ruimte voor het ontwikkelen van wortels en daarmee dus ook de plant! De plant buiten heeft nooit vruchten gemaakt, de plant in de pot 1 vrucht en ging erna dood, de plant in de grond en in de kas gaf wel 20 grote vruchten! Dus dat lijkt me de beste plek! Deze foto is overigens genomen rond eind juni!!! 

Ruimte en snoeien 
De kiwano neemt, als ie' het goed doet, nogal wat ruimte in. Hij kwam hier tot aan het plafond van de kas. en ging daarnaast ook flink de breedte in. Hij bleef ook gewoon vrolijk doorgroeien wat de ontwikkeling van de vruchten niet ten goede kwam. Zoveel tijd hebben ze nou ook weer niet in ons Nederlandse klimaat. Dus wederom ben ik me gaan verdiepen in het hoe en wat! De kiwano maakt heel veel "zijtakken" een beetje te vergelijken met tomaten. Deze ben ik gaan wegsnoeien (een deel ervan en alles wat er nieuw bij kwam), toen ik dat deed gingen de vruchten opeens veel harder groeien. Helemaal goed! En dan komt de plant er een beetje uit te zien als hiernaast, ik vond hem zo ontzettend mooi! De vruchten kunnen in Oktober worden geoogst. Je ziet dat ook wel aan de plant, er komt meeldauw op (wat ik wat probeerde in te dammen met magere melk op water) en de plant raakt "op". Tijd om de vruchten (die steken als egels, beetje mee opletten) te oogsten! Hierna heb ik de vruchten binnen in de zon laten rijpen. Dit kost behoorlijk wat tijd, ze zijn namelijk pas echt rijp als ze fel oranje zijn. Dat lukt niet aan de plant dus dat narijpen doe je binnen! Ik was best trots op mijn oogst :-) ! 

Zaden oogsten
1 kiwano geeft volgens mij wel ongeveer honderd zaadjes. maar hoe krijg je die gel laag er af? Weer googelen, want ik had het vermoeden dat deze zaden dezelfde bewerking nodig hadden als tomaten zaadjes, en jawel, dat klopte! Het gel laagje van de kiwano heeft, net als bij tomaten een beschermende functie maar werkt daarnaast ook kiemremmend. Je doet de zaden dus, met hun gel laagje, in een bakje of glas, eventueel met een beetje water en suiker erbij en laat dit geheel een tijdje gisten. Schimmelen dus. Na een tijd is de gel laag verdwenen en spoel je ze goed af en laat je ze drogen! Ze hebben dan een soort van "vachtje" en zijn er klaar voor om volgend jaar de grond in te gaan. Oogst wel alleen de zaden van goede, rijpe, vruchten. Van de groene vruchten zijn de zaden soms nog leeg. Ze ontwikkelen zich gewoon verder als je ze binnen laat narijpen. Ze (de vruchten) zijn trouwens enorm lang te bewaren. Zowel in de koelkast als in een koele kelder. Van mijn oktober oogst heb ik nog steeds een aantal vruchten liggen en deze zijn nog goed!  Volgend jaar wil ik weer een kiwano in de kas. Niet zozeer om de smaak maar omdat ik de plant en de vruchten echt enorm mooi vind! 

​                Lieve groet, Naomi 

---